خاموشی پشت خاموشی؛ تعطیلی زنجیره‌ فولاد با برق ۱۰ درصدی

به گزارش ایسنا، بهرام سبحانی- رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران- امروز شنبه در نشست خبری این انجمن، ابتدا گزارشی از عملکرد زنجیره آهن و فولاد کشور در سال ۱۴۰۳ ارائه کرد و آن را با سال ۱۴۰۲ و همچنین مقایسه یک‌ماهه فروردین ماه ۱۴۰۴ و ۱۴۰۳ مورد بررسی قرار داد. وی از ادامه روند نزولی تولید در این صنعت راهبردی خبر داد و گفت: برای دومین سال متوالی کاهش تولید فولاد کشور را شاهد هستیم.

وی توضیح داد: مقایسه عملکرد کل سال ۱۴۰۳ با سال ۱۴۰۲ نشان‌دهنده کاهش تولید در برخی حوزه‌ها است؛ اما نکته نگران‌کننده‌تر، کاهش تولید در فروردین ۱۴۰۳ نسبت به فروردین ۱۴۰۲ است که نشان‌دهنده افت تولید در دو سال پیاپی می‌باشد.

بر اساس آمار ارائه شده توسط رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، در بخش محصولات نوردشده مانند تیرآهن، میلگرد، نبشی و ناودانی (مقاطع طویل)، تولید سال ۱۴۰۳ به ۱۲ میلیون و ۴۵۱ هزار تن رسید که نسبت به ۱۲ میلیون و ۶۹۳ هزار تن در سال ۱۴۰۲ کاهش ۰.۳ درصدی را نشان می‌دهد. در مقابل، تولید محصولات تخت (از جمله ورق‌های گرم، سرد و پوشش‌دار) از ۹ میلیون و ۹۲ هزار تن در سال ۱۴۰۲ به ۹ میلیون و ۷۱۸ هزار تن در سال ۱۴۰۳ افزایش داشته و رشد ۶.۹ درصدی را ثبت کرده است.

کاهش چشمگیر در تولید فولاد خام

در حوزه فولاد خام که شامل بیلت و اسلب است، تولید در سال ۱۴۰۳ با کاهش ۵.۷ درصدی به ۱۹ میلیون و ۵۲ هزار تن رسید. سبحانی علل این کاهش را محدودیت‌های شدیدتر در تامین برق و گاز در سال ۱۴۰۳ نسبت به ۱۴۰۲ بیان کرد و گفت: در حالی که پیشتر قطعی‌ها محدود به تابستان بود، در سال ۱۴۰۳ قطعی گاز و برق به طور همزمان و گسترده‌تر رخ داد.

ظرفیت استفاده نشده و از دست رفتن فرصت‌ها

رئیس انجمن فولاد تاکید کرد: ظرفیت نصب شده تولید فولاد در کشور بیش از ۵۰ میلیون تن است، اما به دلیل محدودیت‌های زیرساختی تنها حدود ۳۰ میلیون تن تولید محقق شده که نشان‌دهنده از دست رفتن یک‌سوم ظرفیت بالقوه است.

وی افزود: در بخش صادرات برخلاف تولید، برخی حوزه‌ها رشد داشته‌اند. صادرات محصولات نوردی در سال ۱۴۰۳ با افزایش ۱۴ درصدی به سه میلیون و ۳۷۱ هزار تن رسید. صادرات ورق‌های گرم، سرد و پوشش‌دار نیز با رشد ۱۹ درصدی از ۴۸۲ هزار تن در سال ۱۴۰۲ به ۵۷۴ هزار تن در سال ۱۴۰۳ افزایش یافت. با این حال، صادرات فولاد خام با کاهش ۲۲ درصدی از ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تن به ۶ میلیون و ۹۳۰ هزار تن کاهش پیدا کرد.

سبحانی دلیل این کاهش را به سیاست‌های ارزی مرتبط دانست و افزود: در سال ۱۴۰۲ تا سه‌ماهه سوم، صادرکنندگان ناچار به عرضه ارز با نرخ نیما بودند که اختلاف زیادی با نرخ واقعی داشت و موجب افت صادرات شد.

کاهش درآمد ارزی بخش بالادستی

این مقام صنعتی گفت: باوجود رشد وزنی برخی بخش‌ها، درآمد ارزی صادرات فولاد در برخی حوزه‌ها کاهش چشمگیری داشته است. ارزش صادرات بیلت و بلوم از ۳.۷۵۸ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۲ به ۲.۷۷۰ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته که افت ۲۸ درصدی را نشان می‌دهد. علت این کاهش، کاهش قیمت‌های جهانی عنوان شده است. در بخش بالادستی زنجیره شامل گندله، آهن اسفنجی و سنگ‌آهن نیز ارزش صادرات کاهش ۱۳ درصدی داشته است.

افزایش چشمگیر واردات ورق در حالی که تولید داخل کافی است

سبحانی به آمار واردات در مدت مذکور سال ۱۴۰۳ اشاره و توضیح داد: واردات ورق‌های گرم، سرد و پوشش‌دار در سال ۱۴۰۳ به ۱.۴۷۱ میلیون تن افزایش یافت که نسبت به ۳۹۷ هزار تن در سال ۱۴۰۲ رشد قابل توجهی داشته است. البته ارزش این واردات ۳ درصد کاهش یافته که ناشی از کاهش قیمت‌های جهانی است.

رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران واردات زیاد ورق‌ها با استفاده از ارز نیمایی را غیرضروری توصیف کرد و گفت: برخی واحدها مقدار زیادی ورق وارد کردند که متناسب با نیاز واقعی کشور نبود.

رشد تولید فولاد خام، کاهش صادرات نوردی و هشدار درباره کانال‌های غیررسمی

سبحانی به آمار عملکرد زنجیره فولاد کشور در فروردین ۱۴۰۴ پرداخت و با تحلیل وضعیت تولید، صادرات و واردات، نسبت به صادرات غیررسمی و واردات بی‌رویه ورق‌های فولادی هشدار داد.

وی افزود: مجموع تولید مقاطع طویل در فروردین ۱۴۰۴ به ۹۸۵ هزار تن رسید که نسبت به ۹۹۶ هزار تن فروردین سال گذشته ۱.۱ درصد کاهش داشته است. تولید ورق‌های تخت نیز با کاهش ۴.۲ درصدی از ۸۵۵ هزار تن در فروردین ۱۴۰۳ به ۸۱۹ هزار تن در فروردین ۱۴۰۴ کاهش یافت. با این حال، تولید فولاد خام با افزایش ۴.۶ درصدی به ۳ میلیون و ۲۱۲ هزار تن رسید.

سبحانی این افزایش را “خبر خوب” توصیف کرد و گفت: تولید آهن اسفنجی ۷ درصد و تولید سنگ‌آهن ۱.۱ درصد افزایش یافته‌اند، اگرچه تولید گندله کاهش ۱.۴ درصدی را تجربه کرده است.

کاهش ۱۸ درصدی صادرات مقاطع طویل و رشد ۵۰ درصدی فولاد خام

وی خاطرنشان کرد: صادرات محصولات نوردی در فروردین ۱۴۰۴ با افت ۱۸ درصدی به ۱۷۶ هزار تن رسید، اما صادرات فولاد خام ۵۰ درصد افزایش داشت و به ۵۱۵ هزار تن رسید. صادرات آهن اسفنجی ۱۳ درصد و کنسانتره ۱۴۵ درصد رشد نشان داد.

سبحانی نسبت به صادرات غیررسمی محصولات توسط افراد بدون شناسنامه هشدار داد و گفت: این افراد محصولات را با قیمت پایین صادر می‌کنند که موجب تعرفه‌های واردات در کشورهای هدف شده است.

رشد ارزش صادرات فولاد خام و کاهش ارزش صادرات مقاطع

رئیس انجمن توضیح داد: ارزش صادرات مقاطع طویل از ۱۰۳ میلیون دلار در فروردین ۱۴۰۳ به ۷۷ میلیون دلار کاهش یافته، اما ارزش صادرات ورق‌ها از ۱۲ میلیون دلار به ۱۸ میلیون دلار و ارزش صادرات فولاد خام از ۱۶۲ میلیون دلار به ۲۱۶ میلیون دلار افزایش یافته است.

وی افزود: واردات ورق‌های گرم، سرد و پوشش‌دار در فروردین ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۱ درصد افزایش داشته است.

سبحانی این افزایش را برخلاف منافع تولیدکنندگان داخلی دانست و تاکید کرد: در شرایط محدودیت‌های انرژی و بازار، واردات سنگین ورق‌ها قابل توجیه نیست.

خاموشی‌های مکرر و اثرات آن

رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: کاهش ۹۰ درصدی سهم برق صنایع به معنای تعطیلی خطوط تولید است. فرآیند فولادسازی نیازمند تامین برق مداوم است و کاهش برق به ۱۰ درصد ظرفیت منجر به توقف تولید و آسیب به تجهیزات می‌شود.

وی تاکید کرد: این محدودیت‌ها منجر به ضررهای چندوجهی شامل نابودی مواد تولید نیمه‌تمام، آسیب به ماشین‌آلات و زیان اقتصادی برای کارفرمایان و کارگران می‌شود.

سبحانی به پیام وزارت نیرو درباره کاهش مصرف برق به ۱۰ درصد ظرفیت خریداری شده اشاره کرد و گفت: اعتراضات ما به دستگاه‌های مسئول اعلام شده اما این تصمیم علیرغم تکذیب وزارت کشور همچنان اجرا می‌شود که نشان‌دهنده تناقض در سیاست‌گذاری است.

وی به توافق منعقد شده بین وزارت صمت و وزارت نیرو اشاره کرد و گفت: قرار بود از ۱۸ هزار مگاوات مصرف برق معدن و صنایع، تنها ۲۰۰۰ مگاوات کاهش یابد، اما در عمل برخی صنایع مانند فولاد تا ۹۰ درصد کاهش مصرف برق را تجربه می‌کنند که ناعادلانه است.

سبحانی نحوه رفتار با صنایع فولادی را «بدرفتاری سیاست‌گذارانه» خواند و تصریح کرد: وزارت نیرو گویی صنایع را مقصر کمبود برق معرفی می‌کند، در حالی که صنعت فولاد با تکنولوژی‌های به‌روز تا ۴۰ درصد بهینه‌سازی مصرف انرژی داشته است.

رئیس انجمن فولاد بر راهکارهای منطقی‌تر مانند ساخت نیروگاه‌های اختصاصی یا محلی برای صنایع بزرگ تاکید کرد و افزود: با احداث نیروگاه‌های هزار مگاواتی یا چندگانه کوچک‌تر می‌توان مشکل برق را حل و از توقف صنایع جلوگیری کرد که توقف کارخانه‌ها هم از نظر اقتصادی و هم منطقی نامناسب است.

۵.۵ میلیارد دلار زیان ناشی از محدودیت‌های برق در سال ۱۴۰۳

سبحانی میزان خسارت مالی وارد شده به صنعت فولاد در سال ۱۴۰۳ را ۵.۵ میلیارد دلار اعلام کرد. این رقم در سه سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲، مجموعاً ۸.۵ میلیارد دلار بوده است. به بیان دیگر، طی چهار سال اخیر ۱۴ میلیارد دلار از ظرفیت تولیدی کشور به دلیل محدودیت‌های برق و گاز از دست رفته است.

ادامه دارد…